Yürükler, Yörükler: Rumeli Yörükleri
Yürükler veya Yörükler, tam veya yarı göçer yaşam tarzı sürdüren bir halkın adı olup, Anadolu ve Rumeli’de halen varlıklarını sürdüren, Köprülü ve Gökbilgin gibi pek çok Türk yazarın yanı sıra Batılı yazarlar tarafından genellikle Türkmenlerle özdeşleştirilen bir halkın adıdır[1].
Yürüklerin Rumeli’ye geçmesi Osmanlılar’ın Balkan yarımadasına yerleşmesiyle
başlamış olup, ilk grubun 14. Yüzyılda Konya Sultanlığı’ndan Makedonya’ya göçen Konyarlar olduğu sanılmaktadır. Leunclavius’un Muhiddin’e dayanarak Türklerden korkan Hristiyanların yerlerini terk etmesi üzerine Saruhan civarındaki yürüklerin Seres ve Vardar ovalarına sürüldüğünü bildirmesi ve Gibbons’un Sadeddin’e dayanarak I. Beyazıd’ın (1389-1402) Üsküp ile Niş arasındaki araziye Müslüman muhacirler yerleştirmesi iddiaları Anadolu yürüklerinin Trakya ve Makedonya’ya geldiğine dair tarihi kanıtlar olarak kabul edilmektedir[2]. Trakya ve
Bulgaristan’a dağılmış bulunan Rumeli Yürüklerinin en önemli grupları Selanik, Tanrıdağı ve Naldöken Yürükleridir. Gökbilgin, Osmanlı Tahrir Kayıtlarını inceleyerek Trakya ve Bulgaristan’ın muhtelif kazalarında 1543 yılında Naldöken Yürüklerinden 196, Tanrıdağı (Karagöz) Yürüklerinden 328, Selanik Yürüklerinden 500, Kosacık Yürüklerinden 132, Vize Yürüklerinden 105 hane
yaşadığı ayrıca 1543’de haklarında bilgi olmayan Üsküp ile İştip arasında yer alan Ofcabolu Yürüklerinden 1566’da 97 hane bulunduğunu bildirmiştir[3].
Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016
Notlar
[1] Bununla birlikte bu konuda kesin arkeolojik ve tarihi delillere dayanan bir görüş birliği olduğunu söylemek zordur. Alternatif olarak Lauschan tarafından Anadolu’ya eski çağlarda gelmiş Çingeneler, Wilhelmy ve Buschan tarafından ise Kürtlerden ayrılıp dillerini unutmuş bir kitle olduklarını ileri sürmüş, Alfred Philippson ise Yürüklerin büyük kısmının ırksal olarak Kafkas özellikleri gösterirken nispeten küçük bir Mongoloid grubun ise Türkmen yürüğü olduğunu iddia etmiştir (Gökbilgin,2008: 1-9; Philippson,1910: 103)
[2] Leunclavius, 1595: 145; Gökbilgin, 2008: 13-15; Gibbons, 1928: 161
[3] Gökbilgin, 2008: 55-78